Manastir Studenica
Studenica je jedan od najlepših manastira u Srbiji. Nalazi se u blizini mesta Ušće, a sagradio ju je Stefan Nemanja, krajem 12. veka.
Glavna crkva, građena od belog mermera, posvećena je uspenju Bogorodice, koje se slavi 15. avgusta. Manastirski kompleks okružen je masivnim bedemom u čijem su sklopu i stari konaci. Posebno su interesantne dve kružne kule na bedemu, koje predstavljaju glavni ulaz, i velika kula - pirg, sa drvenim krovom.
Manastir je bogato živopisan, a najveći deo fresaka očuvan je u dosta dobrom stanju. Manastirski kompleks uključuje i pripratu kralja Radoslava, crkvu kralja Milutina, malu crkvu posvećenu sv. Nikoli, temelje crkve sv. Jovana i muzej.
Na brdu u neposrednoj blizini manastira nalazi se i mali pećinski kompleks - isposnica Sv. Save, koja je obrađena kao zasebna destinacija u ovoj regiji.
Istorija manastira Studenica
Manastir Studenica osnovao je Stefan Nemanja, a zidanje glavne crkve, posvećene uspenju Bogorodice, trajalo je od 1183. do 1195. godine. Crkva je živopisana zaslugom Sv. Save, 1208/09 godine, i većina fresaka sačuvana je do današnjih dana. Godine 1235. kralj Radoslav je na ulazu u crkvu dogradio pripratu, a kralj Milutin je podigao manju crkvu u dvorištu, 1313/14. godine, poznatu kao "kraljeva crkva", posvećenu sv. Joakimu i Ani.
Po završetku zidanja manastira, Stefan Nemanja je napustio presto u korist svoga sina, Stefana Prvovenčanog, da bi se, zatim, u istom tom manastiru, zajedno sa svojom ženom, kraljicom Anom, zamonašio. U manastiru počivaju mošti Stefana Nemanje (sv. Simeon Mirotočivi), kao i njegovog sina Stefana Prvovenčanog, i kraljice Ane (prepodobna Anastasija).
U izgradnji manastira učestvovali su majstori iz primorskih krajeva - od njih potiču neobični motivi na spoljašnjim zidovima glavne crkve, ornamenti u obliku sidra i glava fantastičnih životinja.
U prvim decenijama XII veka, tačnije do 1215. godine, manastirom je upravljao Sveti Sava. U tom periodu Studenica je postala verski i kulturni centar srednjevekovne Srbije. Sv. Sava je u Studenici osnovao prvu bolnicu u Srbiji, koja je nosila naziv "Sveti duh", a u okviru koje su postojala odvoljena odeljenja za telesne i duševne bolesnike. U ovom periodu podignuti su i trpezarija, biblioteka, i zapadna kula.
Nakon pada Srbije 1459. Turci su više puta napadali manastir. U ranom 17. veku manastir je zadesio veliki zemljotres, koji je oštetio crkve ali ih nije srušio.
Godine 1594. Sinan-paša spaljuje mošti sv. Save na brdu Vračaru u Beogradu.
Kako stići do Studenice?
Manastir Studenica nalazi se 8 kilometara od mesta Ušće, koje se nalazi na Ibarskoj magistrali, u dolini reke Ibar. Manastir je smešten između planina Radočelo i Čemerno, a pored njega protiče reka Studenica, pritoka Ibra.
Do Ušća možete stići bilo kojim autobusom koji saobraća na relaciji Beograd - Novi Pazar (pogledati podsekciju "kako stići" destinacije "Novi Pazar").
Od Ušća do Studenice saobraća oko 4 autobusa dnevno.
Slika: plan manastira Studenica
Šta videti u Studenici?
Manastir Studenica ograđen je masivnim bedemom, u čijem su sklopu i stari konaci. Glavni ulaz je između dve niske kružne kule, a zapadni ulaz predstavlja visoka kula - pirg, sa drvenim krovom. Sama crkva uspenja Bogorodice zidana je od belog mermera, a posebno je interesantna biljno - životinjska ornamentika prozora, ulaznog portala, kao i ukrasi na spoljnim zidovima, u obliku glava fantastičnih životinja. Životinjski motivi takođe su prisutni i u prozorskim oknima od bojenog olova, koja se najbolje vide iz unutrašnjosti crkve.
Freske u unutrašnjosti glavne crkve su dosta dobro očuvane. Oštećene su jedino tokom pokušaja restauracije za vreme vladavine Karađorđevića, kada su majstori, da bi naneli sloj maltera na kome su naslikane nove freske, izbušili rupe u zidovima, da bi malter mogao da se drži.... kasnije je ovaj novi sloj fresaka skinut, ali je na starim freskama ostao trag u vidu gomile rupica bele boje, tako da izgledaju kao da preko njih veje sneg. Najpoznatija je ogromna freska iz 1209. godine na kojoj je prikazano raspeće Hrista, a značajne su i freske Bogorodice, zatim sv. Save i ktitorski portret Stefana Nemanje.
Crkva kralja Milutina iz 1313. godine, posvećena sv. Joakimu i Ani, u potpunosti je očuvana, a freske su zadržale žive i jasne boje koje su imale i u doba kada su naslikane. Tu se može videti ktitorski portret kralja Milutina koji u rukama drži crkvu.
Mala crkva sv. Nikole zidana je od kamena, a freske unutra su očuvane samo fragmentarno. Uglavnom je zaključana, ako želite da je posetite možete zamoliti nekoga da je otključa. Odmah pored ove crkve nalaze se kameni temelji crkvice posvećene sv. Jovanu.
U sklopu manastirskih zidina, na spratu, nalazi se muzej, koji sadrži mnogobrojne vredne eksponate iz vremena srednjevekovne srpske države. Posebno je interesantan zlatni prsten kralja Stefana Prvovenčanog, zatim pokrovi koje su tkale monahinje, itd.
U brdu, visoko iznad manastira, nalazi se isposnica sv. Save, u vidu pećine sa ozidanim ulazom, do koje se dolazi uskim drvenim mostićem priljubljenim uz stenu.
