Niš
Prošetajte Niškom tvrđavom, obalom Nišave i glavnom ulicom, i odajte počast poginulim Sinđelićevim junacima kod jezivog spomenika Ćele-kule.
Osetite duh antike razgledajući čuvene mozaike u Konstantinovoj Medijani ili udahnite svež vazduh u Niškoj banji, poznatoj po toplim i lekovitim izvorima.
Za ljubitelje planinarenja, Niš je polazna tačka za obilazak Suve planine.
Istorija Niša
Niš je jedan od najstarijih gradova ovog dela Evrope. Lokaliteti Bubanj i Humska čuka svedoče o naseljenosti gradskog područja još u doba neolita, a u 3. veku p.n.e. Kelti preuzimaju ove krajeve od Ilira, a naselju daju ime Naisus, što znači vilin grad. 
Već 75. godine pne, Rimljani osvajaju područje grada i formiraju municipiju, logor i važno starteško uporište. Procvat grada počinje 274. godine rođenjem Flavija Valerija Konstantina, budućeg rimskog imperatora, a kulminira u 4. veku gde je antički Niš sa imperatorovom letnjom rezidencijom na Medijani na vrhuncu razvoja.
Nakon Hunske invazije 441. godine, Niš je razoren i ponovo se revitalizuje tek posle 1185. kada ga zauzima veliki župan Stefan Nemanja, čime grad postaje bitan centar srpske države. 1385. godine Niš pada pod Tursku vlast. Na mahove je bio osvajan od strane Austrije, a bio je i poprište mnogih bitki, od kojih je možda najzna?ajnija bitka na Čegru 1809. godine, posle koje je izgrađena čuvena Ćele-kula od lobanja poginulih srpskih ratnika.
Savremeni razvoj Niša počinje tek potpunim oslobađanjem od Turaka 1878. godine, kada je Austrijanac Franc Vinter dao "regulacioni plan varoši Niš", po nalogu kneza Milana Obrenovića.
Ubrzo se zida i prva gimnazija, a kasnije i rezidencije kralja Milana Obrenovića i Aleksandra Karađorđevića, kao i mnoge druge značajnije ustanove i saobraćajnice (pruga Beograd-Niš). Danas je Niš treći po veličini grad u Srbiji.
Kako stići do Niša?
Niš se nalazi na raskrsnici puteva, u samom centru Balkana. Kroz njega, dakle, prolaze glavne saobraćajnice (koridor 10) ka jugu (Makedonija i Grčka) i istoku (Bugarska i Turska). Postoji i aerodrom Niš.
Kao najveći grad južne i istočne Srbije, Niš je odlično povezan sa svim ostalim delovima zemlje.
Kolima se najlakše može stići auto-putem E75 (iz pravca Beograda ili Leskovca), a važan magistralni put E80 spaja Niš sa Pirotom i Sofijom.
Železnička stanica Niš (tel: 018 / 364 - 625) nalazi se na oko 2 km od centra grada (prema zapadu), i do nje se lako stiže pešice ili gradskim autobusima.
Autobuska stanica Niš (tel: 018 / 335 - 177) je smeštena uz zapadne zidine tvrđave, blizu pijace u centru grada.
Autobusi saobraćaju do i od svih okolnih mesta i većih gradova u Srbiji, najčešće i više puta dnevno. Najbolje veze su prema Beogradu (na otprilike svakih sat vremena, sve do 21.30), Novom Sadu, Leskovcu i Vranju (oko 10 polazaka dnevno). Takođe, između ostalih, postoje i svakodnevne linije prema Skoplju (oko 6 puta dnevno), Sofiji, Banja Luci, Sarajevu i par autobusa nedeljno prema Nemačkoj i Austriji.
Najviše vozova (oko 10 puta dnevno) saobraća na relaciji za Beograd, Leskovac i Vranje, a tu je i veza za Požegu (od juna do septembra ovaj voz saobraća i do Bara) preko Kruševca, Kraljeva, Čačka. Takođe postoji i nekoliko vozova dnevno prema Zaječaru i Majdanpeku.
Međunarodni vozovi svakodnevno saobraćaju za Sofiju, Istanbul, Solun, Skoplje, Ljubljanu. Detaljni red vožnje pogledajte na http://www.zeleznicesrbije.com/ 
Šta videti u Nišu?
Na današnji izgled Niša uticala je dugogodišnja turska vladavina, a crtu modernog grada dobija nakon toga, kada i počinje najznačajniji period u njegovom razvoju. Jedino imperatorov letnjikovac Medijana i poneka iskopina u unutrašnjosti tvrđave je ostala da svedoči o nekadašnjoj slavi antičkog Naisa, koji je i bio smešten na području današnjeg užeg centra grada.
Sam centar grada predstavlja trg Milana Obrenovića na kome se nalaze spomenik oslobodiocima Niša i visoka zgrada hotela "Ambasador", koja i predstavlja glavni orjentir. Sa trga možete krenuti na sve četiri strane: na sever preko reke Nišave, do tvrđave i dalje ulicom Djuke Dinća do autobuske stanice, na zapad prema železničkoj stanici (ulicama Generala Milojka Lešjanina, pa levo ulicom Knjeginje Ljubice, preko Trga Kralja Aleksandra Ujedinitelja, pa pravo ulicom Jovana Ristića), na istok, ulicom Vožda Karađorđa i bulevarom Zorana Đinđića do Ćele Kule i dalje bulevarom Cara Konstantina prema Medijani i Niškoj Banji, i južno u glavnu ulicu Miloša Obrenovića, pešačku zonu punu tržnih centara, kafića i restorana.
Tvrđava
Nišku tvrđavu podigli su Turci u XVIII veku (od 1719. do 1723. godine), preko razorenog manjeg vizantijskog utvrđenja. Na tom mestu je pre toga bio rimski vojni logor, kasnije rimski grad Nais. Tvrđava je zidana kao fortifakaciona struktura sa 4 glavne kapije, a površina od 22 hektara opasana je masivnim zidinama ukupne dužine 2.100 metara. Pored odlično očuvanih zidina, glavne Stambol kapije i Beogradske zapadne kapije, tu su i ostaci severne Vidin kapije i Jagodinske kapije i mnogobrojni objekti unutar zidina iz raznih perioda.
Čim uđete kroz Stambol kapiju, možete zapaziti plan tvrđave i umetničke paviljone (galerije), ostatke rimskog kupatila, a pravo prema centralnom delu još ostataka iz perioda antičkog Naisa, kao i galeriju "Salon 77", smeštenu u obnovljenoj džamiji Bali-bega iz 1521. godine.
Odmah levo od ulaza, nalazi se letnja pozornica, gde se u toku leta održavaju razne predstave, filmski festival, Džez festival "Nišvil", kao i muzički festival "Nisomnija". Unutar tvrđave nalaze se i čmnogobrojni spomenici, istorijski arhiv, prodavnice suvenira, a u toku je rekonstrukcija hamama, barutana i kovačnice, kao i delova iz praistorijskog, rimskog i srednjevekovnog perioda.
Centar grada
Kako izađete iz tvđave (kroz Stambol kapiju), sa desne strane primetićete zgradu Banovine, u kojoj je danas smešten rektorat Univerziteta u Nišu. Zgrada je podignuta 1886. godine za potrebe načelništva okruga i policije, a dozidavana je u periodu 1925.-1935. godine za potrebe moravske banovine. Za vreme I svetskog rata, dok je Niš bio ratna prestonica, ovde su obavljani razni diplomatski poslovi. Kad produžite dalje, preko Nišave, dolazite na glavni centralni trg Kralja Milana, sa spomenikom Oslobodiocima Niša (iz 1936. godine, rađen po projektu A. Avgustinčića) i zgradom Narodne Banke iz 1927. godine, u kojoj je danas smešteno predsedništvo skupštine grada.
Odavde, pravo preko trga ulazite u glavnu ulicu (Obrenovićeva) i pešačku zonu, punu tržnih centara i prodavnica. Levo i desno nalaze se brojne uličice, od kojih je najautentičnija i najstarija Kopitareva (Kazandžijsko sokače), stari turski zanatlijski sokak, gde danas možete naći puno kafanica i zanatskih radionica. Desno u ulici Nikole Pašića nalazi se Narodni muzej (Arheološka izložba i spomen sobe Branka Miljkovića i Stevana Sremca: Nikole Pašića 59). Ova zgrada je podignuta 1894. godine, kao bankarska ustanova i u tu svrhu je korišćena sve do 1964. godine kad je u nju useljen muzej.
Dalje Pašićevom ulicom izbijate na Trg Kralja Aleksandra Ujedinitelja, sa kog možete ulicom Jovana Ristića stići do železničke stanice, ili Jug Bogdanovom ulicom dospeti do katoličke crkve Presvetlog Srca Isusovog, čija je izgradnja počela 1884, posle čega je još dozidavana u više mahova. 
Produžujući dalje Obrenovićevom ulicom, stižete do raskrsnice sa Cara Dušana, gde prestaje pešačka zona. Još pravo odavde dospećete do nove i stare (male) Saborne crkve. Saborna crkva je zidana od 1856. do 1862. godine, a svečano osvećenje bilo je 1878, nakon oslobađanja od Turaka. Crkva je živopisana tridesetih godina XX veka, a grandiozni ikonostas je uglavnom delo Đorđa Krstića iz 1885. godine. Interesantna je i mala Saborna crkva, koja se nalazi odmah pored i u koja je do izgradnje velikog Sabornog hrama bila glavna crkva. Izgrađena je 1819. godine, i većim delom je ukopana u zemlju, nema kupolu ni zvonik, zbog turskih propisa koji su nalagali da srpske građevine ne smeju da premaše određenu visinu. Ikonostas je poklon manastira Hilandara i sadrži veoma vredne ikone.
Ako skrenete levo u Cara Dušana, pa posle opet levo u Mije Petrovića, preko Sinđelićevog trga dospećete na raskrsnicu sa ulicom Vožda Karađorđa. Tu se nalazi Narodno pozorište (Sinđelićev trg 2), a blizu je i zgrada gimnazije iz 1878. godine. Levo Voždovom ulicom vratićete se do trga Kralja Milana, a desno se produžava put za Ćele kulu, Medijanu i Nišku Banju. Ako se od trga uputite prema železničkoj stanici ulicom Generala Milojka Lešjnanina, proći ćete pored Islam-agine Džamije, koja današnji izgled dobija 1870. godine, ali su neki njeni delovi dosta stariji, još sa početka XVIII veka.
Ćele-kula
Bulevar Dr Zorana Đinđića bb,
tel: 018 / 322 - 228
Nakon dizanja bune (prvog srpskog ustanka) 1804. godine, počelo je oslobađanje Srbije od turske vlasti, a jedna od najznačajnijih bitaka upravo je vođena na Čegru, nadomak Niša, krajem maja 1809. godine. Srpski zapovednik Stevan Sinđelić je sa svojom vojskom više puta odbijao napade nadmoćnije turske vojske i posle celog dana krvavih borbi, videvši da nema izlaza Sinđelić diže u vazduh barutanu i gine sa svojim saborcima, ali i sa duplo više Turaka. 
Nakon bitke, Hurid-paša, tadašnji surovi zapovednik Niša, naređuje da se poginulim srpskim junacima odseku glave i da se od njih sačini kula, za odmazdu i opomenu Srbima. Tako je krajem leta 1809. godine na glavnom putu za Carigrad podignuta kula od naboja, sa uzidane 952 lobanje srpskih ratnika, poznata pod nazivom Ćele-kula. To je građevina četvorougaone osnove, visoka oko 3 metra. 1892. godine oko kule je podignuta kapela, a ispred se nalazi bista Stevana Sinđelića, rad Slavka Miletića. Kula je danas relativno očuvana, ostalo je svega 59 lobanja. Ovo je svakako jedinstven spomenik ove vrste u svetu, koji nikako ne može da vas ostavi ravnodušnim.
Do ćele-kule voze gradski autobusi broj 1 (od železničke stanice, preko trga Kralja Milana) i 13 (od trga Kralja Milana).
Medijana
Bulevar Cara Konstantina bb (na putu prema Niškoj Banji),
tel: 018 / 322 - 228
Medijana je predstavljala raskošno imanje - rezidenciju rimskih careva nadomak grada Naisa. Podigao ju je car Konstantin, utemeljivač hrišćanstva i osnivač Konstantinopolja (kasnije Carigrada), koji je rođen u Nišu 280. godine i koji je upravljao carstvom od 306. do 337. godine. Konstantin, kao i kasniji imperatori, često je boravio u Medijani, gde je obavljao razne državničke poslove. 
Samu rezidenciju, koja je uglavnom imala funkciju letnjikovca i odmorišta, činio je čitav kompleks građevina (vila sa peristolom, nimfejom i termama, žitnica, vodotoranj, sakralni objekti...) na površini od preko 40 hektara, podignutih u blizini termalnih izvora, na putu za Konstantinopolj. Interesantno je da su luksuzni objekti od čvrstog materijala, ukrašeni mermerom, freskama i mozaicima, uglavnom smešteni oko centralne vile, a da se privredni objekti nalaze uz žitnicu, na zapadnom delu prema Naisu. Danas su očuvani delovi građevina, podni mozaici, ostaci vodotornja, kao i razni predmeti i statue iz ovog perioda.
Do Medijane se lako stiže linijom 1 gradskog saobraćaja, od železičke stanice, trga Kralja Milana ili Ćele-kule.
Niška Banja
Niška Banja je prijatno mestašce za odmor, izlete, šetnju, lečenje... Nalazi se u podnožju padina Koritnika, desetak kilometara od Niša, odakle lako možete doći linijom 1 gradskog saobraćaja. Banja se pominje još 448. godine, kada su na ovom mestu bile terme. Zahvaljujući svom dobrom položaju i lekovitim vodama, već od 1925. godine mesto počinje da se ubrzano razvija, grade se vile, hoteli, uređuju parkovi...
Ukoliko ste raspoloženi za malo zdravlja, banjanja i odmora, a već ste u Nišu, šteta je ne svrnuti do Niške Banje. Nije za džaba pesmica "Niška Banja, topla voda, za užitak prava zgoda"
Muzeji i galerije
Od muzeja u Nišu još je interesantno (a istovremeno i jezivo) videti i Muzej logor "Crveni Krst" (Bulevar 12. februar bb, tel: 018 / 25-678), jedan od malobrojnih sačuvanih fašističkih logora u Evropi. Do muzeja se stiže od autobuske stanice, pa desno Bulevarom 12. februar. Ovuda prema Logoru voze gradske linije 3 i 9 (polazna stanica na Trgu Kralja Aleksandra ujedinitelja).
Na Bubnju, u jugozapadnom delu grada, nalazi se spomenik u obliku tri stisnute pesnice, rad Ivana Sabolića iz 1963. godine, u znak sećanja na žrtve streljanja u toku II svetskog rata. Na ovom mestu su Nemci streljali preko 10.000 stanovnika Niša i Južnog dela Srbije. Do ovde vozi gradski autobus broj 8, sa Trga Kralja Aleksandra ujedinitelja.
Od galerija je najznačajnija Galerija savremene likovne umetnosti sa izložbenim prostorima (paviljonima) unutar zidina tvrđave i galerija "Ramart" smeštena u prelepoj staroj zgradi iz 1928. godine u ulici Borivoja Gojkovića.
